Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisinin Özellikleri
Bilişsel- Davranışçı Oyun Terapisi
Tüm psikoterapi ekolleri temellerinde düşünce, duygu, davranış öğelerinin bir veya birkaçı üzerinde odaklanır. Bu üçlünün birbiriyle ilişkisinin en çok vurgulandığı ekol Bilişsel Davranışçı Terapidir. Bilişsel Davranışçı Terapi’ye göre kişinin düşünce ve inanç sisteminde gerçekleşen değişimler, duygusal ve davranışsal değişimlere yol açar. Bu temel prensip çocuklarla yürütülen psikoterapi süreçlerine de ilham vermiş ve Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi (BDOT) yaratılmış.
Bilişsel davranışçı oyun terapisi, bilişsel ve davranışçı müdahale tekniklerini oyun terapisinin içinde birleştirir. Oyun aktiviteleri yanında sözel ve sözel olmayan iletişim, terapi seanslarında kullanılır. Bilişsel ve davranışçı teknikler terapinin önemli öğeleri olmakla birlikte bilişsel davranışçı oyun terapisi bu özel tekniklerin toplamından daha fazladır. Bilişsel davranışçı oyun terapisi (BDOT) bilişsel-davranışçı ilkeleri temel alır ve bu ilkeleri gelişimsel duyarlılıkla birleştirir.
BDOT, çocuğun tedavi sürecine aktif katılımını ve çocuğun katılımıyla kontrol, uzmanlaşma, sorumluluk konularını işleyerek davranış değiştirme üzerine odaklanır. Bilişsel aktivitelere çocuğun katılması, değişimde aktif rol almasını sağlar. Bilişsel-davranışçı yaklaşımların birleştirilmesi diğer şekilde kullanılması mümkün olmayan bütün yaklaşımların özelliklerinin de bütünleştirilerek kullanılmasına olanak sağlar.Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisinin Özellikleri
1. Oyun aracılığı ile çocuğun tedavi sürecine aktif katılımını sağlar.
Çocuğun oyun aracılığı ile terapiye aktif katılımı sağlanarak direnç konuları işlenebilir. Ek olarak terapist çocukla ilgili problemlere ebeveyn aracılığı olmadan direk olarak müdahale edebilir.
2. Çocuğun düşünceleri, duyguları, fantezileri ve çevresi üzerine odaklanır.
Bu şekilde durumsal-belirgin faktörlere (örneğin; kirletme) ve çocuğun problemle ilgili duygularına (örneğin; öfke, üzülme) odaklanmak mümkündür. Bilişsel-davranışçı oyun terapisi ne duygulara, ne düşüncelere ne de sadece durum ya da çevresel koşullara odaklanır.
3. Uyum sağlayıcı düşünce ve davranışların kazanılması için stratejiler kullanır.
Terapide çocuğa durumlarla başa çıkmada yeni, uyum sağlamaya yönelik stratejiler öğretilir. Bilişsel stratejiye örnek olarak olumsuz düşüncelerin çocuğun kendisine yönelik olumlu düşüncelerle değiştirilmesi verilebilir. Kuklalar ve oyuncaklar aracılığı ile model alarak kendisiyle ilgili olumlu düşünceleri kazanır.
4. Yapılandırılmış, yönlendirici ve amaç odaklıdır.
Tedavi yapılandırılır. Terapist, çocuk ve aile ile birlikte amaçlar belirler ve bu amaçları gerçekleştirmesi için çocuğa destek olur. Amaçlara yönelik gelişme sağlama bilişsel-davranışçı oyun terapisini önemli bir bölümüdür.
5. Deneysel olarak kanıtlanmış teknikleri kullanır.
En çok kullanılan, iyi tanımlanmış ve belki de en güçlü teknik model almadır (Bandura, 1977). Model alma, BDOT’nin temelinin büyük bir bölümünü oluşturur. Çünkü özellikle küçük çocuklar için somut ve sözel olmayan sunumlara gereksinim vardır.
6. BDOT, tedavinin deneysel olarak sınanmasına olanak sağlar.
Sınanabilen tekniklerin kullanılması abartılmamalıdır. BDOT, iyi tanımlanmış bir probleme yönelik iyi yapılandırılmış müdahalenin etkisini araştırma fırsatı sunar.
Bilişsel-davranışçı oyun terapisinde kullanılan birçok teknik ve strateji vardır. Fakat öncelikli olarak model alma, rol oynama ve davranışsal beklenti yöntemleri üzerinde durulmaktadır.
Bilişsel-davranışçı terapinin çok küçük çocuklarda uygulamaları başlangıç düzeyindedir. Genel olarak bu durum bu tür çalışmanın çok küçük çocuklara uygulanamayacağı inancından kaynaklanır. BDOT, bilişsel ve davranışçı teknikleri oyun terapisine taşımış, gelişimsel duyarlılıkla birleştirmiştir. Bilişsel terapi ilkeleri küçük değişikliklerle çocuklara uygulanır. Terapi, kısa, zaman-sınırlı, yapılandırılmış, yönlendirilmiş ve problem odaklıdır.